Is dat nou niet geweldig? Jiddisch, Maleis en Afrikaans die elkaar raken? Daar word ik vrolijk van.
Catégorie : rivieren & meren
laura conti: ecologie en klasse
We? Wie is ‘we’? Tegenwoordig probeert men in de media om de haverklap je ergens bij te betrekken met ‘we’: ‘we scrollen twee uur per dag door TikTok’, ‘we nemen onze smartphone mee naar bed’, ‘wat we zeggen, hoe we het zeggen, en waarom’, ‘waarom we bang zijn voor …’. En nu dus ook weer ‘we wisten dat de planeet in gevaar was en we deden niets’. Ik voel mij daar helemaal niet door aangesproken – daar kom ik later nog op terug.
platte band
‘Macht kaputt, was Euch kaputt macht’ zongen die van Ton Steine Scherben in het begin van de jaren 1970. Vandaag de dag, in West-Europa, wordt het motto weer volop in acht genomen. Misschien het meest bekend zijn op dit ogenblik de acties van Tyre Extinguishers. Die deelden op 8 maart enthousiast op Telegram deze inspirerende… Lire la suite platte band
stilte
Soms lijkt het wel alsof de meest populaire componist van de twintigste eeuw John Cage is – en dan vooral vanwege zijn bijna iconische compositie 4'33". Regelmatig zie je verwijzingen naar het werk, alsof het een code of symbool is voor alles wat te maken kan hebben met het niets, stilte, leegte, willekeur, zen, de… Lire la suite stilte
chanoeka – khanike
De opstand van de Maccabeeën mag dan wel gericht zijn geweest tegen de heerschappij van de Seleukiden, hun slachtoffers waren op de eerste plaats de hellenistische, zeg maar de moderne joden van die tijd. En ook Evelyn Tauben noemt de Maccabeeën religieuze zeloten, die hun overtuiging met geweld, moord, gedwongen bekering en besnijdenis (verboden door Antiochos) opdrongen aan de meer geassimileerde joden van die tijd. Het verhaal over het wonder van het kruikje olie dat de menora acht dagen lang deed branden, zou later ...
documenta15: de roep om censuur
Op de valreep, enkele dagen voor het einde van de manifestatie roept de ‘linkse’ krant taz nog maar eens een op om alsnog werken te verwijderen en ‘maatregelen’ te nemen tegen de directie en de organisatoren. Er komt maar geen eind aan de steeds nieuwe antisemitische schandaalwerken op deze documenta15, klaagt de krant – waarbij voor de gemakkelijkheid termen als jodenhaat, Israëlhaat en antisemitische propaganda door elkaar worden geklutst. Wat nu weer de woede opwekt van de anti-anti-zionisten is de vertoning van de Tokyo Reels door het collectief Subversive Film. Leden van deze groep, die zich tussen Ramallah en Brussel beweegt, ontvingen van een Japanse activist een grote verzameling 16mm-films en videocassettes met Palestijns propagandamateriaal uit de jaren 1960 en 1970. ...
lange tamara
Lange Tamara moet een aantrekkelijke vrouw zijn geweest, met haar kastanjebruine kattenogen, haar décolleté en haar lange benen die zij showde in de hoge split van haar jurk. In ieder geval konden de mannen in Vilnius niet genoeg van haar krijgen, schrijft Avrom Karpinovitsj. Nou ja, dat wil zeggen mannen als Itzik de haas, Zorekh met het ene oor, Sender de stotteraar, Mendel de brandweerman of Herschele de sjouwer. Op vrijdagavond stonden zij, gladgeschoren en opgekleed voor sjabbes, in de rij bij het bordeel van Berta de Kachelpijp voor een beurt met Tamara.
yidn fun der gantser velt!
Vandaag zeventig jaar geleden, op 12 augustus 1952, werden vrijwel alle leden van het Joods Antifascistisch Comité gefusilleerd – in Rusland. Onder hen dichters, vertalers, schrijvers, uitgevers, acteurs … : de Nacht van de vermoorde dichters. De beschuldigingen: voorbereiding van een gewapende opstand met het doel een zionistische burgerlijke republiek op te richten op de… Lire la suite yidn fun der gantser velt!
nomaden en migranten
1. Het is begin april en ik ben zopas voor het eerst gearriveerd in Marseille. Ik heb mijn bagage weggezet in de enorme studentenflat waar ik de komende dertien weken zal overnachten. Dan ga ik op pad voor een eerste kennismaking met de stad. Het is lente, de zon brandt nog niet door, er staat… Lire la suite nomaden en migranten
dubbeldoelkoe
Schrijft een filmrecensent: “Filmmakers vragen ons om te kijken door de ogen van varkens, schapen en koeien. Ook in de rechtspraak wint het idee terrein dat dieren geen figuranten zijn in het leven van de mens.” Aardig van die filmmakers, maar intussen zijn er veehouders die hun dieren zonder schroom als ‘dubbeldoelkoeien’ beschouwen – en… Lire la suite dubbeldoelkoe
mit andere verter 2
... Ik kan er over meepraten. In de les groeten wij elkaar met een welgemeend sjolem aleichem. Maar toen ik dat bij mijn laatste winkelronde in de buurt van het Antwerpse Centraal Station ook probeerde, was het even welgemeende antwoord bij de koosjere viswinkel, traiteur en bakker: ‘goede middag’ of ‘hallo!’ Dat het anders kon en moest, bleek uiteindelijk bij De Heimishe Bakkerij waar vlak na mij een jong meisje binnenkwam, die (dat?) vrolijk sjlum! riep en prompt in het Jiddisch verder werd geholpen. ...
cluster 17
Het blijft mij bezighouden, dat onderscheid tussen ‘links’ en ‘rechts’ in politieke zin. Eerder had ik het er al over dat in de doorsnee media zo makkelijk links en progressief worden gelijkgesteld, net zoals rechts en conservatief blijkbaar onderling verwisselbaar zijn. Gemakzucht, verwardheid en/of luiheid in het denken, vermoedde ik in 2017 (progressief – conservatief).… Lire la suite cluster 17
david bowie en de blauwe planeet
David Bowie, de eerste maanlanding, Olof Palme en de ‘geboorte van de groene beweging’ – had dat allemaal met elkaar te maken, zo’n vijftig jaar geleden? Volgens een artikel op Apache in ieder geval wel. De Zweedse auteur David Larsson Heidenblad koppelt slim de eerste VN-conferentie over het leefmilieu (Stockholm 1972) aan het verschijnen van… Lire la suite david bowie en de blauwe planeet
poutin poutin
Pour autant que je sache, il n’y a que le français qui ajoute en écrit un [e] final au nom du président russe Poutine. Ni la langue russe (Путин), ni le néerlandais (Poetin), ni l’allemand, l’italien ou l’anglais (Putin), ni le yiddish (comme dans !פּוטין איז אַ שװאַנץ) ont besoin de ce [e] pour exprimer la… Lire la suite poutin poutin
eerlijke zuivel uit de supermarkt
Het is dat ik vrijwel nooit in Delhaize kom, anders had ik waarschijnlijk wel gemerkt dat die supermarktketen een eigen biozuivelmerk heeft, een eigen huismerk voor biologische melk, yoghurt, room, brie of abdijkaas. Die staan in de rekken naast de klassieke Fairebel producten; over dat merk heb ik eerder al eens geschreven (Boerenbedrog?). Gek genoeg… Lire la suite eerlijke zuivel uit de supermarkt
à propos de lait équitable
Comme je ne fais pratiquement jamais mes courses au Delhaize, il m’avait échappé que la chaîne de supermarchés a sa propre marque de produits laitiers biologiques : lait, yogourt, crème, brie ou fromage d’abbaye. On les trouve dans les rayons à côté des produits Fairebel, « le lait équitable » ; à propos de cette marque j’ai déjà… Lire la suite à propos de lait équitable
food transition
You wouldn't want to give them a living, all those people around you who feed on cans of cat or dog food – because that's what they can afford, or because they live on the street, or because their teeth no longer allow them to eat something crispy, or for all these reasons together. For… Lire la suite food transition
voedseltransitie
Je zou ze de kost niet willen geven, al die mensen om je heen die zich voeden met blikken katten- of hondenvoer – omdat dat is wat zij kunnen betalen, of omdat zij op straat leven, of omdat hun gebit het niet meer toelaat iets krokants te eten, of vanwege al dit soort redenen samen.… Lire la suite voedseltransitie
irrelevant en vervelend
Al bij het begin van het artikel stelt acteur Willem de Wolf zich de vraag: “Hoe kan ik als – laten we het maar meteen op tafel gooien – mannelijke, hetero, witte zestiger nog werk blijven maken dat ertoe doet? Ik ben bang om mensen te vervelen.” Zo ver is het dus gekomen. Of het… Lire la suite irrelevant en vervelend
belgicismes: action
L’auteur néerlandais Arnon Grunberg écrit: « Als je onomstreden bent geworden ben je een lijk. » (Si vous n’êtes plus controversé vous êtes un cadavre – ‘Een beschaafde orgie’). Oui, peut-être, mais l’inverse n’est pas nécessairement vrai : ce n’est pas parce que vous êtes un cadavre, que vous ne pouvez plus être controversé. Quoi qu’il en soit,… Lire la suite belgicismes: action
belgicismes: égalité
La nouvelle édition du Dictionnaire des belgicismes mentionne sous l’entrée Égalité : « [egalite] n.f. Sur pied d’égalité --> pied. » Et en effet, sous Pied on lit notamment : « 3. … - Sur pied d’égalité loc. nom. m. (= locution nominal masculin) Sur un pied d’égalité. Les candidats seront sur pied d’égalité. … Ces locutions se caractérisent par… Lire la suite belgicismes: égalité
codex seraphinianus
Een hefschroefregenboogwolk, een toboganjurk, een panopticon gevuld met water, een worm met aan de twee uiteinden een getande bek, twee benen die uitlopen in een nest met drie vogels of een regenscherm of een kano, armen waarvan de hand de vorm heeft van een pen of een hamer of een nijptang, een coronavuurtoren avant la… Lire la suite codex seraphinianus
nature humanity women
Rather accidentally I just read an account of Val Plumwood’s encounter with a crocodile. This was new to me, but I do remember Plumwood as a feminist philosopher who wrote about sex and gender, nature and culture, diversity and ecofeminism at the end of the 1980’s. First the story about the crocodile. Val Plumwood was… Lire la suite nature humanity women
virus natuur cultuur
... Omgekeerd toont de covid-19 pandemie mooi aan dat natuur wel degelijk een actor is die ingrijpt in het menselijk leven. Bruno Latour wijst daar al dertig jaar op. Een conceptueel model waarin mensen en menselijke activiteit op een gelijkwaardig niveau omgaan met niet-menselijk leven kan bijgevolg niet uitgaan van de scheiding tussen cultuur en natuur; zo’n model moet per definitie hybride zijn. (Hoeft eigenlijk het onderscheid cultuur – natuur samen te vallen met dat tussen menselijk en niet-menselijk? Is het onderscheid tussen menselijk en niet-menselijk wel zinvol? Zoveel vragen nog.) En hybride, hoezo? ... Een essay van zo'n 2000 woorden. Versie in pdf onderaan
un territoire yiddish
« Toute langue appartient à un lieu spécifique. Elle peut migrer, elle peut s’étendre. Mais en général elle est liée à un territoire géographique, un pays. » Chaque langue, Jhumpa Lahiri vous dit, est un espace. Ainsi, dans chaque langue, on peut se placer et se déplacer, à l’intérieur d’une langue même ou en entrant dans une… Lire la suite un territoire yiddish
de burgemeester van antwerpen
Al lang geleden, toen ik zelf nog in Brussel werkte en daar met de trein vanuit Antwerpen naartoe ging, lagen er ’s ochtend in de fietsenstalling onder het Centraal Station (Astridplein) mensen te slapen tussen de gestalde fietsen. In de nacht van 4 op 5 november zijn twee van hen daar overleden. De burgemeester van Antwerpen betoonde op geheel eigen wijze zijn betrokkenheid bij de burgers van zijn stad. Inderdaad, op sommige plekken ...
voorlezen
Begin november verscheen een nieuw boek van Tonke Dragt en Rindert Kromhout. Ik kan mij niet herinneren dat ik ooit zelf een boek van Tonke Dragt heb gelezen, maar op een of andere manier roept haar naam telkens weer een van de zeldzame prettige herinneringen op aan mijn schooltijd. Uit een hommage die afgelopen weekend verscheen in De Standaard der Letteren (DSL) leid ik af dat de schrijfster nu 91 is en vrijwel blind en dat zij verblijft in een woonzorgcentrum. Ik lees er ook dat haar bekendste titel, ‘De brief voor de koning’, verscheen in 1962. 1962? Toen was ik elf. Ik moet dus in het vijfde of zesde leerjaar ...
german cannabis
Nothing seems to move when it comes to the Belgian campaign to change the hundred years old prohibitionist drugs law and to decriminalise the possession of cannabis for personal consumption. In Germany however, where social-democrats, greens and right-wing liberals are negotiating a new government, decriminalisation of recreative use seems to be on its way.
african theater
In New York is de slavernij nog niet afgeschaft, wanneer een zwarte acteur furore maakt in de rol van Richard III. Het is september 1821, en James Hewlett speelt Shakespeare in het African Theater op Manhattan.
learning from israel
It still works: yelling ‘Antisemitism!’ as soon as the Israeli apartheid regime is being criticized. It works in Germany, it works in France, and most of all it works in the United States. One of the recent cases involves the City Council of Seattle. They voted down 5-4 a bill that would have prohibited the… Lire la suite learning from israel
la jalousie/nouvelle flanders
« Avant que le monde ne passe entièrement à l’énergie verte, nous voulons dans les plus brefs délais pomper le pétrole et le mettre en vente. Nous voulons au plus tôt des revenus, afin d’améliorer la vie des citoyens guyanais. Nous allons profiter de la situation actuelle en agissant d’une vitesse intensifiée. Le Guyana est conscient que de nos jours il n’y a que le changement climatique et l’utilisation d’énergie verte qui prévalent mondialement. Voilà pourquoi il voudrait liquider au plus tôt les carburants fossiles qu’il vient de trouver. » Mais, pour ceux et celles qui pourraient froncer les sourcils, pas de souci. Les pétroles et gaz sont à faible émission de carbone, dit le ministre compétent. Une transformation durable à travers l’énergie, selon les promoteurs.
taliban and islamism
A friend of mine, living in North Africa and a hajji himself, sent me a reaction. The Taliban have learnt a few things, he wrote; they will now deceive more skilfully than before. They might grant some rights to women, should they be interested in the recognition of their Islamic emirate by the US – but I think they really don’t care. And make no mistake, the Taliban’s victory is a victory for the whole Islamist Muslim world, just like when they all stood behind Saddam Hussein when he bawled against the US. Every single fact that might humiliate the US or the Western world, is perceived as a victory. That’s the game Erdogan’s playing, and that the Taliban will be playing. In addition, next year it will be a hundred years since the fall of the last caliphate, the Ottoman empire. It’s hard to imagine a more symbolic restart.
veerkracht & weerbaarheid
OK, dit is om te lachen, maar eigenlijk draait het daar dus om: niet de zaken veranderen, maar de toestand draaglijk maken. Eerst creëer je de idee dat mensen lamgeslagen en wanhopig zijn en vervolgens bied je hen stappenplannen aan voor het ontwikkelen van veerkracht en mentale weerbaarheid. Het is een therapie, typisch voor het neoliberalisme: het individu kan zichzelf eindeloos opkalefateren en verbeteren, neerslachtigheid en vermoeidheid kan je zelf, mits de goede ingesteldheid, ombuigen tot veerkracht en weerbaarheid – en de overheid gooit er wat geld tegenaan voor marketing en vormgeving.
niet treuren!
"In zijn meest decadente gedaante leidt het doemdenken tot een sublieme esthetisering van de apocalyps. De wereld zal sowieso opbranden; verzet is futiel. Zij die er nog iets aan proberen te doen, leven in een dommige illusie. Ontwaakt! Tegen deze zich superieur distanciërende club van rouwenden en melancholici zou je kunnen inbrengen dat de tijd,… Lire la suite niet treuren!
hongerstaking
De hongerstaking in Brussel duurt nu zeven weken (49 dagen). Een toenemend aantal hongerstakers is er zeer slecht aan toe (fysiek en mentaal), sommigen hebben geprobeerd zichzelf te doden, anderen hebben hun mond toegenaaid, er zijn er die nu ook water weigeren. Hoe te begrijpen dat deze mensen niet slechts van hun lichaam, maar van hun leven zelf een wapen hebben gemaakt in de strijd om een menswaardig bestaan? Menswaardig bestaan, lichaam en leven zijn hier een onscheidbare eenheid. (...) Dat is niet op de eerste plaats wat er nu in Brussel speelt, maar je kan haar volgen wanneer zij stelt dat bij een hongerstaking meer op het spel staat dan de vernietiging van het lichaam. Het vastende lichaam is het zichtbare instrument van de actie, het ‘theater van de actie’, maar dat is op zich niet het meest opzienbarende. Mensen grijpen voortdurend zelf in op hun lichaam, ...
consumer responsibility
Nevertheless, the industry has discovered that a benevolent part of the consuming population is willing and able to consider and decide whether a specific purchase is promoting a better life (for themselves, for society, for the world in general) or not. And it is more than willing to support these committed customers in choosing the right stuff. What that finally comes down to is what Berlin-based philosopher Byung-Chul Han calls ‘self-exploitation’. You pay the postal charges, but if you want your package to be delivered to the addressee within a week, you better bring it yourself, since ‘to save the climate’ postal service is reduced to the minimum. If despite everything you decide to fly to your holiday resort, you can pay an extra CO2-supplement. If you don’t want all your fruit and vegetables pre-packed in plastic, you can by re-usable baggies at the checkout. And if necessary, public authorities will force you to do the right thing, such as p.e. separating plastic waste.
rivieren & meren - rivières & lacs - rivers & lakes 